ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟΝ ΑΗ ΣΤΡΑΤΗ
Περάσαμε 72 ώρες σε μια κουκκίδα του χάρτη
στο βορειοανατολικό Αιγαίο.
Κείμενο: Γιώργος Μυλωνάς, Φωτογραφίες: Νίκος Κατσαρός
Μια ουρανό. Μια θάλασσα. Μια
ουρανό. Μια θάλασσα. Κοιτούσα από το φιλιστρίνι κι έβλεπα μια ουρανό, μια
θάλασσα. Έκανα να σηκωθώ για να βγω στο κατάστρωμα, όπου φήμες στο καράβι
ήθελαν να κουνάει λιγότερο, αλλά η πτώση δύο κινητών, μια βαλίτσας και ενός
γεμάτου μπουκαλιού νερό από τον μπροστινό μου καναπέ στο ξύλινο πάτωμα μ’
έκαναν να βιδωθώ βαθύτερα στη θέση μου και να γαντζωθώ από το τραπέζι που είχα
μπροστά μου.
“Ποιος έπεσε;”, ρώτησε ο ναύτης
του καραβιού που βρισκόταν μαζί μας στο σαλόνι σκρολάροντας ατάραχος στο
σμάρτφοούν του. Οι υπόλοιποι οχτώ κοιταχτήκαμε με απορία. Δεν είχε πέσει
κανείς. Σηκώθηκε, πήρε από το χέρι την κοπέλα, της οποίας τα μουγκανητά λόγω
αναγούλας είχαν φτάσει σε υψηλότερα ντεσιμπέλ από των υπολοίπων και την
κατέβασε στο κάτω κατάστρωμα. Υποθέσαμε πως ‘πέφτω’ στη ναυτική ορολογία
σημαίνει ‘κάνω εμετό από τη θαλασσοταραχή’. Επιστρέψαμε στη ρουτίνα που μας
είχε καταδικάσει μέχρι τότε το σκαμπανέβασμα του πλοίου κι άρχισα να κοιτάζω
ξανά από το φιλιστρίνι. Μια ουρανό. Μια θάλασσα.
Το Αιολίς
Ένα, κατά τα άλλα, ηλιόλουστο
μεσημέρι του Μάρτη βρισκόμουν στο σαλόνι του ‘Αιολίς’, του πλοίου το οποίο
συνδέει έξι φορές την εβδομάδα την Μύρινα Λήμνου με τον Άη Στράτη και τα 5-6
μποφόρ εκείνης της ημέρας το έκαναν να μοιάζει με καρυδότσουφλο.
Γύρω μου, πέρα
από τον θαλασσοδαρμένο ναύτη, καθόταν μια ομάδα ανθρώπων της WIND.
Σκοπός του ταξιδιού ήταν να
παρακολουθήσω από κοντά τη δράση εταιρικής υπευθυνότητας της εταιρείας στο νησί. Η WIND
μετά την Ανάφη και τη Σίκινο ταξίδευε στον Άγιο Ευστράτιο προκειμένου ν’
αναβαθμίσει τεχνολογικά τις επικοινωνιακές δομές του και να χαρίσει κινητά,
λάπτοπ και δωρεάν επικοινωνία στους κατοίκους του για ένα χρόνο, δείχνοντας πως
όσο μεγάλη και να είναι η απόσταση ενός τόπου από τα αστικά κέντρα μπορεί ν’
απολαμβάνει τις ίδιες δυνατότητες επικοινωνίας με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Επιπλέον, στο επόμενο τριήμερο θα
είχα την ευκαιρία να γνωρίσω όσους περισσότερους κατοίκους της συγκεκριμένης
κουκκίδας του βορειοανατολικού Αιγαίου μπορούσα και ν’ ανακαλύψω τον τόπο που
έχει σημαδέψει η εξορία κι ο σεισμός του ‘68.
Ένας οικισμός, σχεδόν όλο το νησί
Το λιμάνι του Άη Στράτη είναι
παράταιρα μεγάλο σε σχέση με το μέγεθος του νησιού. Από πάνω του προβάλει ό,τι
έχει μείνει όρθιο από τον παλιό οικισμό, ελέω του σεισμού, ενώ δεξιά του
απλώνεται η παραλία κι ο νέος και μοναδικός πλέον οικισμός. Αφού παρέμεινα μισό
λεπτό ακίνητος στην προβλήτα, μέχρι να βεβαιωθώ ότι αυτό που κουνιόταν δεν ήταν
εκείνη, αλλά τα ακόμα φουρτουνιασμένα σωθικά μου, κατευθύνθηκα προς την
Μαράσλειο Σχολή, κάτω από την οποία βρίσκεται ο ξενώνας ‘Άη Στράτης’ της
Τζούλιας, ο οποίος θα με φιλοξενούσε τις επόμενες τρεις μέρες.
Η πλατεία
Για να γνωρίσεις τους κατοίκους
του Άη Στράτη δεν έχεις να κάνεις τίποτα περισσότερο, από το να καθίσεις στην
κεντρική πλατεία του νησιού. Μέσα σε λίγες ώρες θα έχεις κάνει φίλους σου την
Μαρία, τη Δήμαρχο -είναι μόλις 31. Ανέλαβε τη θέση στα 27 της, με αποτέλεσμα να
αποτελεί τη νεώτερη Δήμαρχο της χώρας- τον Στέλιο, το γιατρό, ο οποίος κάνει
ταυτόχρονα το αγροτικό και τη θητεία του, την Μαρία, τη νοσηλεύτρια από την
Καβάλα που έχει βρει την ηρεμία της στο νησί, τον Γιώργο, μαθητή Β’ Λυκείου, ο
οποίος όταν δεν διαβάζει, βοηθάει στο εστιατόριο και στο μπακάλικο του πατέρα
του, παίζει μπάσκετ και κάνει γκράφιτι, το Νίκο που περιμένει να ‘ρθει ο Αύγουστος
για να πάει τουρίστριες βόλτα με τη βάρκα του, την Τζούλια οι ιστορίες της
οποίας για τον τόπο είναι ικανές να σε βάλουν σε σκέψεις να μετακομίσεις μόνιμα
εκεί, την κυρία Κατερίνα η οποία αν είσαι ανύπαντρος θα σε παρακινήσει να βρεις
μια κοπέλα, όχι όποια να ‘ναι, αλλά μια καλή για να παντρευτείς, την Στέλλα που
τα βρόντηξε όλα έναν Οκτώβρη στα 38 της και μετακόμισε μόνιμα από τη
Θεσσαλονίκη στο νησί, τον ιδιοκτήτη του bar Όμηρος’, στο οποίο μαζί με τον
"Αρτεμώνα" και τη "Βεράντα", τα εστιατόρια του νησιού, θα συναντήσεις ξανά
όλους τους παραπάνω κι όσους τυχόν ακόμα από τους 200 μόνιμους κατοίκους του
νησιού, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με την κτηνοτροφία και το
ψάρεμα, δεν συνάντησες όσο βρισκόσουν στην πλατεία.
Μετά από ένα 10ωρο ύπνο, όσο
περίπου χρειάστηκε για να κατακάτσουν τα μέσα μου, πήρα δύο πορτοκάλια από αυτά
που είχε η Τζούλια σ’ ένα καλάθι με φρέσκα φρούτα πίσω από το γραφείο της και
κάθισα στα σκαλάκια της πλατείας. Εκεί θα περνούσα τις περισσότερες από τις 72
ώρες παραμονής μου στον Άη Στράτη.
Νίκος, Καβοδέτης
“Θα μείνετε ενθουσιασμένοι με το
νησί. Σε σχέση με την κόλαση που ζείτε εδώ είναι παράδεισος. Εδώ είμαστε
μαθημένοι στο κούνημα καραβιού. Κάνουμε βόλτες με τις βάρκες, πάμε για
καλαμάρια το χειμώνα και βολτάρουμε καμιά τουρίστρια το καλοκαίρι. Το
απαγορευτικό βγαίνει στα 8 μποφόρ για το μικρό πλοίο και στα 9 για το μεγάλο (σ.σ.
το μεγάλο πλοίο φθάνει στο νησί από το Λαύριο).
Είμαι 50 χρονών. Δεν έχω βγάλει
ακόμα το αρνόδοντο. Λεύτερος είμαι. Οι περισσότεροι νέοι φεύγουν μόλις
τελειώσουν το σχολείο. Εμείς καθίσαμε στον τόπο μας για να τον υποστηρίξουμε.
Εγώ έχω μια δουλίτσα. Το καραβάκι και τη βαρκούλα μου. Άμα δεν έχεις δουλειά τι
να κάτσεις να κάμεις εδώ;
Αν μπορούσα ν’ αλλάξω κάτι στο
νησί θα έφερνα περισσότερο κόσμο”.
Γιώργος, μαθητής Β’ Λυκείου
“Θέλω να περάσω στη σχολή
εμποροπλοιάρχων. Μου αρέσει πολύ η θάλασσα, γιατί ο πατέρας μου εκτός από
μαγαζιά έχει και καΐκι και πηγαίνουμε για ψάρεμα.
Διαβάζω, αλλά δεν είμαι και
άριστος. Πέρυσι έβγαλα 17, αλλά δεν θέλω να πάω σε κάποια άλλη σχολή. Μπορεί το
επάγγελμα του ναυτικού να έχει τις δυσκολίες του, όπως το ότι μένεις για πολύ
καιρό μακριά από τον τόπο σου, αλλά ξέρεις εσύ στις μέρες μας κάποια σχολή με
καλύτερη αποκατάσταση; Ένα επάγγελμα με τόσα λεφτά χάρη στο οποίο να πηγαίνεις
σε μέρη που διαφορετικά δεν θα πήγαινες;
Θέλω, όμως, μια μέρα να επιστρέψω
στον τόπο μου. Ένας ακόμη λόγος που θέλω να πάω σε αυτή τη σχολή είναι για να
πάρω καλά λεφτά και να φτιάξω ένα κάμπινγκ στον Άη Στράτη. Πες μου ποιος δεν θα
γούσταρε να κάνει κάμπινγκ στο νησί μας;
Δεν έχω νιώσει μοναξιά στον Άη
Στράτη. Στην παρέα μου είμαστε έξι άτομα, ενώ η οικογένειά μου αποτελείται από
δεκαπέντε. Με τους φίλους και τo πλέι στέισον περνάει η ώρα. Επίσης βοηθάω τον
πατέρα μου στα δίχτυα και στα μαγαζιά, ενώ πηγαίνω στις κατσίκες, στα γουρούνια
και στις κότες”.
Κατερίνα, αγρότισσα
“Είμαι γέννημα θρέμμα
Αγιοστρατίτισσα. Φεύγω, όμως, μερικές φορές από το νησί και πάω στα παιδιά μου
που είναι φευγάτα. Έχω τρία παιδιά, πέντε εγγόνια και δυο δισέγγονα. Στη
Θεσσαλονίκη, στην Μύρινα και την Αθήνα.
Άμα ασχολείσαι με τα χωράφια πάει
να πει ότι ακόμα βαστάς κι εγώ πηγαίνω ακόμα στα χωράφια. Δούλεψα πάρα πολύ στη
ζωή μου και έμεινα χήρα από νωρίς.
Εσείς έχετε γυναίκα; (σ.σ.
σε εμένα και στον φωτογράφο). Όχι; Άντε βρείτε καμιά καλή κοπέλα. Αλλά να ‘ναι
καλή ε”.
Στέλλα, Δημοτική Σύμβουλος
“Στις αρχές του Σεπτέμβρη του
2010 ήρθα από τη Θεσσαλονίκη με δύο φίλες μου για διακοπές στον Άη Στράτη.
Μόλις φτάσαμε στο νησί, μάθαμε πως την ίδια μέρα είχαν φύγει οι τελευταίοι
τουρίστες. Δεν μας πείραξε, αφού είχαμε έρθει για να ξεκουραστούμε. Κάτσαμε μια
εβδομάδα και περάσαμε πολύ ωραία, ενώ γνωρίσαμε σχεδόν όλο τον κόσμο του
νησιού.
Λίγο πριν γυρίσουμε στη
Θεσσαλονίκη, ο Θανάσης ο ιδιοκτήτης της ‘Βεράντας’ μου είπε ότι θα άνοιγε ένα
μπαράκι και ότι έψαχνε άτομο να το δουλεύει. Εκείνη την περίοδο δεν δούλευα,
ενώ ήθελα να φύγω από τη Θεσσαλονίκη. Του είπα ότι ενδιαφερόμουν και του ζήτησα
δύο μέρες διορία, ώστε να γυρίσω Θεσσαλονίκη και να το σκεφτώ. Την επομένη τον
πήρα τηλέφωνο και του είπα ‘ξεκινάω’.
Παρ’ όλο που ήμουν κοπέλα ξένη
για τον τόπο και στο μπαρ έρχονταν σχεδόν μόνο άντρες, δεν με ενόχλησε κανείς.
Πέρασα τέλεια. Στη συνέχεια γνώρισα τον Κώστα, τον άντρα μου, έμεινα έγκυος και
παντρεύτηκα.
Ο άντρας μου είναι κτηνοτρόφος.
Λίγο μετά τη γνωριμία μας σταμάτησα να δουλεύω στο μπαρ κι άρχισα να τον βοηθάω
στα πρόβατα. Μέχρι και τυρί έμαθα να φτιάχνω, εγώ που σιχαινόμουν ακόμα και τη
μυρωδιά της φέτας, ενώ όποτε πήγαινα σε χωριό μου μύριζαν τα ζώα.
Από όταν γέννησα την Αννέτα (σ.σ.
σήμερα η Αννέτα είναι πέντε ετών)σκέφτομαι πόσο δύσκολο θα ήταν να μεγάλωνα
παιδί στη Θεσσαλονίκη. Οι ρυθμοί είναι τρελοί. Βλέπω τον αδερφό μου και τις
φίλες μου που έχουν παιδιά εκεί και δεν ξέρω πώς τα καταφέρνουν”.
Στέλιος, αγροτικός γιατρός
“Ήρθα στο νησί τον Αύγουστο.
Παρουσιάστηκα στην Αυλώνα, έκανα εκπαίδευση, με έστειλαν στο στρατόπεδο Λήμνου
κι από εκεί εδώ.
Δεν ήξερα πού βρίσκεται ο Άη
Στράτης. Τον πληκτρολόγησα στο Google. Το Google Maps άρχισε να κάνει συνεχή
ζουμ στη θάλασσα μέχρι που εμφανίστηκε το νησί. Μόλις είδα πού βρίσκεται έπαθα
ένα μικρό σοκ.
Το καλό είναι πως με βάση ένα
νόμο που πέρασε πριν 2-3 χρόνια, μπορώ και κάνω εδώ τόσο τη στρατιωτική θητεία
όσο και το αγροτικό μου.
Έχω μεγαλώσει στην Πετρούπολη. Σε
γρήγορους ρυθμούς, όπου έβλεπα συνεχώς κόσμο. Όταν έρχεσαι στον Άη Στράτη
αρχίζουν να σου λείπουν πράγματα που θεωρείς πολύ βασικά, όπως οι επιλογές του
πώς θα περάσεις τον ελεύθερο σου χρόνο. Στην Αθήνα και να μην κάνεις αυτό που
θες να κάνεις, έχεις τουλάχιστον την επιλογή. Εδώ δεν έχεις επιλογές για ποτό,
σινεμά, θέατρο.
Μένω στο ιατρείο, το οποίο τις
καθημερινές είναι ανοιχτό από το πρωί μέχρι τις δύο το μεσημέρι. Τον υπόλοιπο
χρόνο μαγειρεύω, κοιμάμαι και διαβάζω.
Πριν έρθω εδώ, πίστευα πως είναι
καλό για έναν άνθρωπο που μεγαλώνει να μετακομίζει στο χωριό. Εδώ, αναθεώρησα
λιγάκι γιατί βλέπω ότι τον κόσμο τον απορροφά το νησί και ξεχνά τον εαυτό του”.
Mαρία, Δήμαρχος
“Πριν ασχοληθώ με τα του Δήμου,
σπούδασα Νηπιαγωγός στην Πάτρα και στη συνέχεια βοηθούσα στην οικογενειακή
επιχείρηση, δούλευα σε πρακτορείο έκδοσης εισιτηρίων, σε βενζινάδικο. Έκανα
διάφορα.
Με τα κοινά ασχολούμαι από το
2010. Υπήρξα μέλος του τότε δημοτικού συμβουλίου. Αργότερα έγινα και πρόεδρος
του δημοτικού συμβουλίου. Το 2013 ο τότε Δήμαρχος μάς ανακοίνωσε ότι δεν θα
κατέβαινε ξανά στις εκλογές, οπότε μπήκαμε σε μια διαδικασία να σκεφτούμε τόσο
τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου όσο κι άλλοι δημότες, το τι επρόκειτο να
γίνει. Ποιος θα μπορούσε ν’ αναλάβει τα ‘ηνία’ του τόπου.
Σκεφτήκαμε πως θα έπρεπε να είναι
κάποιος που μένει στο νησί, δραστηριοποιείται εδώ, έχει κάνει οικογένεια και
παιδιά και σκοπεύει συνειδητά να μείνει στον Άη Στράτη παρά τις όποιες
δυσκολίες και προβλήματα. Τον Μάιο του 2014 έγιναν οι εκλογές. Τον Σεπτέμβριο
του ‘14 ανέλαβα.
Δεν θεωρώ ότι το γεγονός ότι
είμαι νέος άνθρωπος και γυναίκα μου δημιούργησε κάποιο πρόβλημα. Ο Άη Στράτης
σε αυτό το κομμάτι έδειξε ότι είναι όχι ένα, αλλά πολλά βήματα μπροστά. Ίσως θα
μπορούσε να δημιουργήσει κάποιους ενδοιασμούς η ηλικία μου, αλλά επειδή μας
γνώριζαν όλους και ήξεραν τι άνθρωποι είμαστε (σ.σ. ο συνδυασμός
αποτελείται από ανθρώπους με μέσο όρο ηλικίας τα 35 χρόνια) και τι θέλαμε
να προσφέρουμε, μάς εμπιστεύτηκαν.
Ένας στόχος που θέσαμε σαν
δημοτική αρχή είναι να μπορέσει ο χρόνος των ανθρώπων να είναι λίγο πιο
ποιοτικός, λίγο πιο αποδοτικός, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μια άλλου είδους
ποιότητας ζωής. Για αυτό προσπαθούμε να κάνουμε δράσεις που έχουν σχέση με τον
πολιτισμό και την άθληση.
Από όταν αναλάβαμε το Δήμο προσπαθήσαμε
πολύ να φτιάξουμε το προφίλ του νησιού, ώστε να γίνει τουριστικός προορισμός.
Στόχος μας δεν είναι να γίνουμε Μύκονος, Πάρος και Σαντορίνη. Στοχεύουμε σε
συγκεκριμένους ανθρώπους. Λίγο πιο ψαγμένους, που αγαπούν τη φύση, που τους
αρέσει να βλέπουν τα νησιά με άλλο μάτι.
Να έρθετε ξανά στο νησί και να
φέρετε και τους φίλους σας”.
Μαρία, νοσηλεύτρια
“Τελείωσα Νοσηλευτική και στη
συνέχεια δούλεψα σ’ ένα γυναικολογικό ιατρείο και μια ψυχιατρική κλινική στην
Καβάλα. Κάποια στιγμή βγήκε μία προκήρυξη για μόνιμο προσωπικό μέσω ΑΣΕΠ στην
οποία έκανα τα χαρτιά μου για κάθε πιθανό προορισμό. Από Λέρο και Ιθάκη μέχρι
Άη Στράτη.
Μόλις έμαθα ότι με πήραν στον Άη
Στράτη υπέθεσα ότι πρόκειται για κάποιο χωριό στη Λέσβο (σ.σ. πριν τον
Καλλικράτη το νησί ανήκε διοικητικά στο νομό Λέσβου. Σήμερα ανήκει στην
περιφερειακή ενότητα Λήμνου) και χάρηκα. Δεν ήξερα καν ότι υπήρχε το
συγκεκριμένο νησί.
Όταν ήρθε εδώ και είδα την ηρεμία
που υπάρχει στην δουλειά και τον τόπο, την οποία δεν είχα τόσα χρόνια, μου
άρεσε. Είμαι ήδη ενάμιση χρόνο εδώ.
Μου λείπει η αγορά, οι επιλογές
για ποτό και καφέ. Από την άλλη, όταν ήμουν στην Καβάλα έτρωγα τον μισθό μου σε
μία εβδομάδα. Εδώ δεν έχεις πού να ξοδέψεις τα λεφτά σου.
Είναι και λίγο ψευδαίσθηση,
βέβαια, ότι εδώ σου λείπουν πράγματα, αφού την τελευταία φορά που πήγα στην
Καβάλα βγήκα μόνο δύο φορές. Όλα είναι στο μυαλό”.
Τζούλια, ξενοδόχος
“Μεγάλωσα στην Αθήνα και ο άντρας
μου στο Ζαΐρ. Είχαν πάει εκεί μετανάστες οι γονείς του από τον Άη Στράτη.
Γνωριστήκαμε στην πρωτεύουσα και στη συνέχεια μετακομίσαμε εδώ.
Το κτίριο που στεγάζεται σήμερα
το Μουσείο Δημοκρατίας, το οποίο χτίστηκε επί Κώστα Καραμανλή και όχι επί
κάποιας σοσιαλιστικής κυβέρνησης, ξεκίνησε ως διδασκαλείο και στη συνέχεια
έγινε ιατρείο. Εκεί λέγεται πως έγινε η πρώτη καισαρική στο νησί και μία από
τις πρώτες στη χώρα, χάρη στην οποία σώθηκαν μητέρα και παιδί. Η κυρά Λένη, η
μητέρα, ήταν Αγιοστρατίτισσα και ο μπάρμπα Θόδωρος, ο πατέρας, αστυφύλακας, ο
οποίος φρουρούσε τους εξόριστους. Ο πατέρας περίμενε να ξεγεννήσει η μαμή τη
γυναίκα του. Υπήρξαν, όμως, επιπλοκές λίγο πριν τη γέννα και εν αγνοία του,
βοήθησαν οι εξόριστοι. Η αδερφή της εγκύου ζήτησε βοήθεια από τους
εξόριστους γιατρούς. Εκείνοι την πήραν κρυφά από τον μπάρμπα Θόδωρο και της
έκαναν καισαρική με αποτέλεσμα να σωθεί τόσο η ίδια όσο και το παιδί. Η αδερφή
της κυρά Λένης, η οποία ήταν ελεύθερη, έδωσε για δώρο την προίκα της στους
εξόριστους.
Ο Ρίτσος όσο ήταν στο νησί (μεταξύ
άλλων από το νησί ως εξόριστοι έχουν περάσει και οι Μάνος Κατράκης, Κώστας
Βάρναλης, Μενέλαος Λουντέμης, Τάσος Λειβαδίτης, Τζαβαλάς Καρούσος, Ηλία Ηλιού,
Κώστας Γαβριηλίδης)γνώρισε την Τιτίκα, την κόρη του Οδυσσέα Γαλανάκη, δασκάλου
του νησιού. Η Τιτίκα, η οποία είχε βαφτιστεί Κατερίνα, αλλά την φώναζαν έτσι
χάρη στον ομώνυμο χαρακτήρα στους ‘Αθλίους’ του Ουγκώ, ήταν πανύψηλη και
πρασινομάτα. Μόλις την είδε ο Ρίτσος την ερωτεύτηκε και πήγε κατευθείαν στον
δάσκαλο και του είπε ότι ήθελε να την κάνει γυναίκα του. Ο Γαλανάκης αφού τον
άκουσε, του απάντησε: ‘Τη σκοτώνω, αλλά σε μπολσεβίκο δεν τη δίνω’.
Το Φλεβάρη του ‘68 έγινε ένας
σεισμός 7,1 ρίχτερ στο νησί. Σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν πολλοί άνθρωποι.
Όσον αφορά, όμως, τα σπίτια έπεσαν κυρίως όσα βρίσκονταν στην παραλία και δεν
είχαν καλά θεμέλια. Τα υπόλοιπα, αν και δεν είχαν σοβαρές ζημιές, τα έκρινε
ακατάλληλα η χούντα προκειμένου να αναθέσει την ανέγερση των νέων σε δικούς της
εργολάβους, όπως έγινε και στο Πεδινό της Λήμνου. Όσοι δεν θέλησαν να
εγκαταλείψουν τα σπίτια τους απειλήθηκαν με εκτοπισμό, ενώ στην εκκλησία η
οποία δεν είχε καταστραφεί από το σεισμό έβαλαν δυναμίτη για να τη ρίξουν. Αυτό
είχε ως αποτέλεσμα ο παλιός οικισμός να εγκαταλειφθεί και να χτιστούν νέα
σπίτια, τα οποία αποτελούν τον σημερινό οικισμό”.
Το τίποτα και τα πάντα του νησιού
Έσκυψα το σβέρκο για να μην βρει
το κεφάλι μου στο τοίχωμα και προχώρησα σκυφτός προς το φως. Δέκα δεκαπέντε
βήματα αργότερα, όσα δηλαδή χρειάστηκε για να φτάσω από την μία άκρη της
σπηλιάς στην άλλη, βρέθηκα αντιμέτωπος με την ωραιότερη θέα στον Άη Στράτη. Τη
θέα που έβλεπε κάθε πρωί ο όσιος Ευστράτιος που ασκήτεψε στη συγκεκριμένη
σπηλιά στο Αλωνίτσι κι από τον οποίο πήρε το όνομά του το νησί.
Η θέα από τη σπηλιά του οσίου
Ευστρατίου
Στον υπόλοιπα χρόνο που ξέκλεψα
από τις συζητήσεις μου με τους ανθρώπους του νησιού στην πλατεία, πέρα από το
Αλωνίτσι, πέρασα πλάι από το δάσος με τις βελανιδιές. Περπάτησα στην σαν σε
βγαλμένη από ηφαίστειο άμμο της παραλίας του Αγίου Δημητρίου, όπου βρήκα ένα
κοχύλι στο μέγεθος της χούφτας μου κι ένα κόκαλο σουπιάς, πράγματα που μ’
έκαναν να πιστεύω πως η συγκεκριμένη παραλία είναι σχεδόν παρθένα. Απόλαυσα την
πανοραμική θέα του οικισμού από το ξωκκλήσι του Αγίου Μηνά, όπου υπάρχει
ομαδικός τάφος εξόριστων κι από τη Μαράσλειο Σχολή, το σχολείο που άνοιξε με τη
βοήθεια των Αγιοστρατιτών της Αιγύπτου.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής
μου στον Άη Στράτη συνειδητοποίησα πως στο νησί δεν συμβαίνει τίποτα και
ταυτόχρονα συμβαίνουν τα πάντα. Αυτό, όμως, το τίποτα και τα πάντα είναι που
καμιά φορά εγκλωβίζει τους κατοίκους του και τους κάνει να νιώθουν πως το νησί
είναι το κέντρου του κόσμου, μεγαλοποιώντας οποιοδήποτε κομμάτι της
καθημερινότητάς τους. Μια σκέψη που από την μία τους δημιουργεί την ανάγκη να
ταξιδέψουν για λίγο σε κάποιο άλλο μέρος, αλλά από την άλλη το πολύ σε δύο
μέρες από τη φυγή τους τούς κάνει να θέλουν να επιστρέψουν. Προσωπικά, μου
δημιούργησε την ανάγκη να θέλω να το επισκεφθώ ξανά για λίγες μέρες στο μέλλον
όταν θα χρειάζομαι να ξεφύγω από το τίποτα και τα πάντα της Αθήνας.
Χαράματα της τέταρτης μέρας μου
στο νησί βγήκα από το ξενώνα της Τζούλιας με κατεύθυνση το λιμάνι για να πάρω
το Αιολίς για Λήμνο κι από εκεί το αεροπλάνο για Αθήνα. Περνώντας από την
πλατεία κάθισα ξανά στο σκαλοπάτι που είχα καθίσει την πρώτη μέρα. Έκλεισα τα
μάτια και πήρα μια βαθιά ανάσα.
Ο Νίκος, ο Ρίτσος, η κυρία Κατερίνα, ο ‘Αρτεμώνας’, η Δήμαρχος, ο Γιώργος, ο
σεισμός του ‘68, η πλατεία, ο όσιος Ευστράτιος, οι βάρκες, ο ‘Όμηρος’, το
Αλωνίτσι, ο Κατράκης, η Μαράσλειος Σχολή, η Στέλλα, η Μαρία, το κάμπινγκ του
Γιώργου, η ‘Βεράντα’, η κυρία Κατερίνα, ο Στέλιος, τα πρόβατα, ο παλιός
οικισμός είχαν γίνει όλα ένα. Όπως ο ουρανός και η θάλασσα.
____________
